Staalbouw Nauta: dokdeur als ingenieus sluitstuk
Woensdag 28 augustus werd de zware, stalen deur van de nieuwe dokhal op Strȃnwei 6 geplaatst: voortaan houdt hij het water van het IJsselmeer buiten en het dok droog. In juli legden de mannen bij Staalbouw Nauta in Heeg de laatste hand aan het gevaarte. Behalve het sluitstuk – letterlijk en figuurlijk – is de deur ook een klapstuk. Projectleider Wilfred de Jager van Staalbouw Nauta: “De draaiconstructie is écht vernieuwend.”
Twee delen
De deur van de nieuwe dokhal bestaat feitelijk uit twee delen. Een bovendeur van zo’n 26 meter hoog die in drie reuzenpanelen opzij kan schuiven. En een onderdeur die naar opzij openzwaait. Om die deur gaat het. Maar liefst 23,4 meter breed is hij, 8,4 meter hoog en 1,77 meter dik. In 21 weken werd hij in de werkplaats in Heeg in elkaar gezet: plaat voor plaat, schot voor schot. Eenmaal klaar weegt het gevaarte 140 ton.
Logisch!
Staalbouw Nauta is gespecialiseerd in complexe staalconstructies. Geen wonder dat zij gevraagd werden om de deur te maken. Met smaak vertelt Wilfred over de constructie. Die is hartstikke logisch – als je hem eenmaal snapt.
Stevig
“De deur staat een meter of zes onder water,” zegt Wilfred. “Onderin moet hij dus het sterkst zijn. En hij moet kunnen drijven, om gewichtsloos te kunnen bewegen. Daarom hebben we de deur van binnen in holle compartimenten verdeeld: drijfkisten. De deur wordt daardoor in het water 30% lichter. Aan de onderkant zijn de stalen tussenschotten dikker en de compartimenten kleiner; zo is de deur daar heel stevig. Een extra 20 ton ballast onderin gaat voor extra stabiliteit zorgen tijdens het bewegen van de deur. ”En als hij dicht moet blijven? “De waterdruk houdt hem op zijn plek. Voor extra veiligheid wordt hij nog eens extra verankerd in het fundament en in de zijwand.”
Kunststukje
Natuurlijk zit er een hoop vakmanschap in de deur. “Staal werkt,” zegt Wilfred. “Als het afkoelt trekt het krom. Dat moesten we dus voorkomen. Dat deden we door tijdens het werk enorme gewichten te plaatsen.” Hij lacht: “Niet te zwaar, niet te licht. Kwestie van ervaring.” De taatspen en de lagers waarop de deur gaat draaien is ook door Nauta gemaakt. Het is een spiegelglad, drie meter hoog scharnier; een kunststukje dat grotendeels in de fundering is verdwenen. “Het was precisiewerk,” weet Wilfred. “Het ging om honderdsten millimeters; een heel ander karwei dan de deur!”
Geestelijk vader
Over de deur praat de projectleider nuchter, bij de draaiconstructie gaan zijn ogen schitteren. “De gebruikte techniek is uniek,” zegt hij. Die werd niet eerder toegepast bij een dokdeur!” Ingenieursbureau Boorsma in Drachten onderzocht en rekende. Niemand beter dan de geestelijk vader van het ontwerp kan erover vertellen. Dat is ingenieur Haval Aughsteen.
Duurzamer
Haval begint met uitleggen hoe de deur van de oudste hal werkt. “Die klapt naar beneden open en ligt dan een poos plat op de bodem.” Hij knikt: “Dat geeft alle ruimte voor het jacht, maar heeft één groot nadeel: de deur verzamelt sediment en zuigt zich vast. Duikers moeten hem eerst schoonvegen vóór hij weer kan worden opgehesen – en dat blijft een hele krachtsinspanning. Al gaat de deur maar één of twee keer per jaar open: De Vries vond het de moeite waard om naar een duurzamer constructie te zoeken.”
Naar opzij
Die vond Haval, samen met het ontwerpteam bij Ingenieursbureau Boorsma. Het werd een deurconstructie die met zo min mogelijk inspanning en redelijk snel open en dicht kan. De deur draait naar opzij open op de enorme stalen taatspen met lagers die Staalbouw Nauta mocht maken. Aan de bovenkant zijn wand en deur verbonden met een pen en beugel
Géén paardenkracht
Als de deur open moet, wordt eerst het dok onder water gezet. Dat gebeurt via vier buizen in de deur. Als de vlinderkleppen open staan, vult het dok zich in minder dan vier uur met 15.000.000 liter water. De bovendeur schuift alvast open. Dan volgt de onderdeur. “In het begin – vanuit stilstand – geeft het water de meeste weerstand,” zegt Haval. “Daarna gaat het soepel. Er komt geen paardenkracht aan te pas; één persoon draait hem handmatig open met een handlier. Want dát mocht best wel weer eenvoudig zijn. Dat opendraaien?” Hij schat: “Dat duurt hooguit twintig minuten.”
Op naar Makkum
26 augustus verhuisden de mannen van Nauta de dokdeur vanuit de loods regelrecht naar een ponton dat aan de kade klaar lag. “We vertrokken de volgende ochtend,” zegt Wilfred. “Omstreeks 8.00 uur ging de deur op weg. Via het Hegemer Meer, door de Jeltesloot en het prinses Margrietkanaal richting Makkum. De deur arriveerde daar om 15.30 uur.” Op woensdag 28 augustus werd de deur geplaatst. Dat was een klus voor de duikers en vakmensen van Hebo Maritiemservice. Maar dat is weer een ander verhaal…
Zie hier de foto’s: https://stranwei6.nl/werk-in-uitvoering/beeld/
En lees hier het nieuwsbericht: https://stranwei6.nl/2019/08/29/dokdeur-geplaatst-een-ingenieus-sluitstuk/