Staalbouw Nagelhout: ‘Beetje naar links… beetje naar boven…. Stop!’

Mei 2019. Om en om verrijzen de spanten van de nieuwe dokhal; steeds één aan landzijde en één aan waterzijde. Aan weerszijden toornen kranen erboven uit: rode reuzen van 85 meter. Ze tillen de monteurs van Staalbouw Nagelhout naar zo’n 30 meter waar de zware dakliggers op hun plek worden ‘gepraat‘. Hoe dat gaat, vertelt één van de mannen in het bakje. “Voor ons is het gewoon werk.”

XXL

Met plezier doet voorman Arjen Gaal van Staalbouw Nagelbouw de dagelijkse routine uit de doeken. “’s Ochtends om 7.00 uur gaan drie of vier monteurs voor het eerst die dag de hoogte in,” zegt hij. “Ieder in zijn eigen bakje van 2 x 0,8 meter. Winterjas aan, want – zeker in april en mei – is de wind koud en de eerste pauze sowieso 2,5 uur verder.” Arjen zorgt ervoor dat de juiste materialen meegaan; alles in XXL. Hij somt op: “Moeren en bouten, elektrische sleutels, dommekracht, hamers, slagpennen en soms een takeltje.” Dan is het bakje vol.

Waterpas

Arjen is met zijn 1.90 meter geen kleine jongen. Maar als hij op de grond naast een dakligger staat, kan hij er niet overheen kijken. Het zijn kolossen, elk 37 meter lang en 18 ton zwaar. “We plaatsen er in totaal achttien,” zegt hij. Lengte en gewicht maken het belangrijk goed te richten. “Ze gaan waterpas naar boven. Echt waar.”

Walkie-talkie

Hij legt uit: “Elke ligger heeft een soort hulpstuk, een hijsvoorziening, dat eraan wordt bevestigd. ‘Hoe en waar’ hebben de collega’s op kantoor vooraf nauwkeurig berekend. De monteurs boven staan met walkie-talkies in contact met de machinist. Zo ‘praten’ ze de dakligger tussen twee spanten: ‘Beetje naar links… beetje naar boven…. Stop!’ Van bovenaf zakken de liggers dan precies op hun plek. De monteurs zetten ze aan beiden zijden met zeven grote bouten vast. Eerst aan de ene kant, daarna aan de andere kant. Het grote spul,” vat Arjen samen, “ligt dan recht.”

Wind

Pfff, spannend hoor. “Ach,” zegt Arjen. “Voor ons is het gewoon werk. Maar wel is het zo dat het de ene dag makkelijk gaat dan de andere. Een stevige wind bijvoorbeeld, voel je gerust als je in het bakje staat. En boven waait het altijd harder. Maar lukken doet het altijd.”

Uitzicht

Op een mooie dag willen Arjen en zijn collega’s nog wel eens om zich heen kijken. Het IJsselmeer, de Afsluitdijk, de camping en Makkum zorgen voor een fraai uitzicht. Dichter bij huis zien ze onder zich de vorderingen aan de werkplaatsen. Bij wind en regen laten de mannen het panorama voor wat het is. “Behalve bij storm gaan we gewoon naar boven,” zegt Arjen. “We hebben geen last van hoogtevrees. Wel leggen we allemaal onze grenzen. Dat is ook goed. De één kan beter tegen windkracht 5 dan de ander.”

Creatief

Omdat de constructie van twee kanten wordt opgebouwd, dus ook vanuit het water, was daar een platform nodig voor de hoogwerkers. Het werd een 65 meter lang ponton. “Ligt als een huis,” zegt Arjen tevreden. “Want als je bovenin aan het werk bent, wil je dat de basis stabiel en veilig is.” Het is een creatieve oplossing die hoort bij dit project. Er is menig uurtje voorbereiding in gestoken. “Gewoonlijk staan de hoogwerkers op een betonvloer of bouwweg.” Slimme oplossingen? Zonder een spoortje dikdoenerij zegt Arjen: “We bedenken ze al doende. Als het één niet werkt, kijken we hoe het anders kan. Dan komt onze ervaring met zoveel verschillende eerdere projecten goed van pas.” De scheepshal in Lemmer, het aardbevingsbestendige Groninger Forum, de tribunes langs het TT-circuit in Assen gingen de hal van De Vries Scheepsbouw Makkum voor.

Drukkers en schoren

De spanten worden paarsgewijs en per vak geplaatst. De IJzeren Man uit Joure start met de dak- en gevelbeplating zodra er vijf spantvakken klaar zijn. Maar eerst wordt de dakconstructie verder verstevigd met drukkers (haaks) en schoren (schuin). Afgetekend tegen de hemel werken nietige figuurtjes aan een elegant patroon van haakse en diagonale lijnen. Vergeleken met de dakliggers is het gewicht van de drukkers en schoren peanuts: tussen de 500 en 1000 kilo. “Die sturen we zelf, bijvoorbeeld met stroppen.” Toch wel stoer.

Eind juli klaar

Vingers gekruist tegen oponthoud: volgens planning is de staalconstructie eind juli klaar, vlak voor de bouwvak. “We liggen mooi op schema,” zegt Arjen. “Ook in de werkplaats in Bakhuizen. Plaatsen is één ding. De spanten, liggers, drukkers en schoren moeten natuurlijk eerst worden gemaakt.”