De Boer & De Groot: een stukje ‘Theunis’ in de dokvloer

‘Beton’ is soms rechttoe-rechtaan. Soms behoorlijk ingewikkeld. Dat vraagt om een vakman. De Boer & De Groot Civiele Werken hebben die in huis. Betontimmerman Theunis van der Veen snapt het materiaal en houdt van kwaliteit. De Vries Scheepsbouw Makkum ook, dus dat treft. Een goed gesprek over afwateringsgoten, gekke mallen en beton ‘zoals je het thuis zou willen hebben’.

Gemalen, kademuren, bruggen: Theunis heeft er ervaring mee. Denk aan hem als je de Ruijtenschildbrug in Vierhuis oversteekt. En als de betonbrug ‘Atjetille’ in Harlingen ooit wordt vervangen, komen ‘ergens’ de intialen van de betontimmerman tevoorschijn. Zijn vak is het maken van de mallen waar het beton in wordt gestort. Telkens in een andere vorm en liefst “hoe gekker hoe beter”.

We vragen Theunis: hoe zit dat bij de nieuwe dokhal? ‘Gek’ genoeg?

“Zeker,” zegt een behoorlijk enthousiaste betonman. Hij noemt drie onderdelen waarin hij al zijn kennis en vakmanschap kwijt kan. De eerste is de deksloof.

“Die komt parallel, over de hele lengte van de dokhal. We bouwen ‘m deels op de buispalen die in het water staan. Vaak is er een ‘overhang’ van zo’n 10, 20 centimeter. Hier is de overhang wel 50 centimeter. Dat maakt het een zware constructie. Er ligt straks 4 ton beton per m2. Dat wil je niet fout doen… Natuurlijk werken mijn collega en ik met een tekening en is alles vooraf secuur berekend. Maar we kijken ook of het kán. Als wij zeggen van niet, dan moet je je gerust zorgen maken.”

Theunis gaat door de week elders in Friesland om 5.30 uur met zijn lunchtrommeltje de deur uit, pikt onderweg zijn collega van De Boer en De Groot op en is dan om 6.30 uur in Makkum. Daar wordt met een bak koffie erbij de dag doorgenomen: Wat moet er gebeuren?

En, wat moet er gebeuren?

“Bij het betonwerk zijn meerdere bedrijven betrokken,” stelt Theunis. “Neem nou de constructievloer van de dokhal. Daarvoor wordt in totaal 2380 kuub beton gestort. Wel in ‘moten’ van 30 meter, om krimp en scheuren te voorkomen. Dan gaat het om meters maken. Als ik weet wat er op de planning staat, stuur ik aan, tackel vragen, zorg ervoor dat de vrachtwagens op exact de juiste plekken het beton lossen. Als ik langs de kantine kom, neem ik nog koffie mee ook,” grapt de betonman.

En dan zijn er ook nog zijn eigen klussen.

Die dokvloer, zit daar ook een stukje ‘Theunis’ in?

Theunis knikt: “De afwateringsgoten. Die bevinden zich aan beide zijden van de dokhal, over de hele lengte. Ze staan waterpas in de tekening, maar dat moeten ze natuurlijk niet zijn. Als het dok wordt leeggepompt, wil je niet hoeven dweilen. Ik heb ruim honderd bakken gemaakt met een heel licht verloop. Telkens 5 mm over 2,5 meter. Genoeg om het water de juiste kant op te sturen.”

Wanneer ben je een betonvakman, vind jij?

“Als je elke denkbare vorm kunt bekisten, verstand hebt van maatvoering, kunt meedenken met de tekening. Dat kun je niet zomaar. Ook zoek je als vakman naar manieren om de bekisting (mal) zonder teveel gedoe te kunnen verwijderden zodra het beton hard is. Dat doe ik bij De Vries ook. Daarmee kun je serieus tijd besparen.”

Je zegt: “Kwaliteit staat voorop.” Hoe ziet dat eruit?

Theunis gaat er even voor zitten. “Goed betonwerk is sterk. Dat bereik je met de juiste mix, door te verdichten en af te werken. Daar heb je een aantal technieken voor. Ik ben zelf tevreden als het beton zo glad mogelijk uit de mal komt. Zoals ik het thuis zou willen hebben. Je hoeft dan zo min mogelijk te herstellen. Grindnesten aan het oppervlak? Daar doen we niet aan. Het oog wil ook wat.”

Wanneer zit het er voor jou op?

“Er komt er nog één grote klus aan: de omlijsting van de dokdeur. Die bestaat straks uit een 25 meter brede betonnen drempel en wanden tegen de stalen damwand aan. Die worden het fundament van de rvs-kozijnen waarin in augustus de deur wordt opgehangen. Waterdicht natuurlijk!” Zelfs voor de ervaren Theunis is dit een bijzondere mal: “Daar trek ik wel even tijd voor uit.”